به یاد مهر خدا که آن را از یاد برده ایم.....

مدارا با بندگان از شیوه های پروردگار عالمیان است.

 در مقابل یک حسنه، ده برابر پاداش دادن و ننوشتن گناه بندگان تا هفت ساعت و بر فرض نوشتن بعد از آن پاک شدن گناه به واسطه توبه حقیقی و مهلت دادن برای توبه تا آخر عمر اگر عمدا تاخیر نیاندازد، نوشتن نیست خیر و ننوشتن نیست شر، همه ی اینها جلوه هایی از مدارای پروردگار با بندگان خود است، تا جائی که قرآن کریم می فرماید ؛

« و اگر خدا از کردار زشت مردم مواخذه کند در روی زمین هیچ جنبنده ای را باقی نمیگذارد و لیکن کیفر خلق را به تاخیر می اندازد تا به وقت معین و چون هنگام اجل مردمی فرا رسد خداوند به احوال بندگانش کاملا آگاه است . »  فاطر/ 45

بنابراین تاخیر خدای متعال در عذاب و مواخذه، نوعی رفق و مهربانی با آنان است تا توبه کنند و به مقامات قرب خدا و نعمت او نائل بشوند .

و از ویژگیهای مهم رسول خدا مدارا با مردم بود و به عبارت دیگر جاذبه آن حضرت بسیار قوی تر از دافعه او بود و همین، موجب روی آوردن مردم به دین و معارف آن شد تا جایی که خداوند متعال می فرماید ؛

« مرحمت خدا، تو را با مردم، مهربان گردانید و اگر تندخو بودی مردم از گرد تو متفرق می شدند، پس چون به نادانی در مورد تو بد کنند از آنان درگذر و از خدا برای آنها طلب آمرزش کن و برای دلجوئی آنها در کار جنگ با آنها مشورت کن لیکن آن چیزی را که تصمیم گرفتی با توکل به خدا انجام ده که خدا آنان را که بر او اعتماد کنند دوست دارد . »  آل عمران / 159

آیه شریفه به روشنی دلالت دارد بر این که یکی از عوامل پیشرفت اسلام مدارا با مردم بوده است علاوه بر این که از پیامبر عظیم الشان خواسته شده است که در موارد نادانی امت، خود را مورد عفو قرار دهد و مشورت کردن با مردم هم نوعی مدارا برای جلب پشتیبانی آنها است و اگر نه، رسول خدا هیچ نیازی به مشورت مردم و استفاده از نظر آنان ندارد .

به هر حال به نکاتی در مورد مدارا می پردازیم :

-          مدارا در پرتو خدا گرائی :

از مال خود، در راه خدا انفاق کنید و خود را به مهلکه و خطر نیاندازید و نیکی کنیدکه خدا نیکوکاران را دوست دارد.  بقره / 195

پس آن نیکی کردنی ارزشمندتر است که انسان بداند که چنین کاری، محبوب خداوند متعال است .

این جهت، خداخواهی را قرآن کریم در مسئله ی دادن غذای افطاری امیرالمومنین و حسنین و فاطمه الزهرا- س ، به وضوح از زبان حال آنان نقل میفرماید، وقتی آن غذا را به مسکین و یتیم و اسیر دادند ؛

ما فقط برای رضای خدا به شما طعام میدهیم و از شما، هیچ پاداش و سپاسی نمیخواهیم.  دهر / 9

بنابراین بدون توقع، چه انتظار مالی که به آن جزا میگویند و چه انتظار زبانی که به آن سپاس میگویند یک کار علوی و اهل بیتی است که انسان را به مقامات آنها نزدیک میگرداند.

-          تعادل :

         امیرالمومنین-ع در خطبه 193 نهج البلاغه معروف به خطبه متقین در توصیف اهل تقوا میفرمایند؛

علامت هریک از آنها این است که ؛

او را در دین قوی میبیینی و اینکه احتیاط را با مهربانی آمیخته اند .

تعبیر همراهی و با هم بودن احتیاط و مدارا این پیام مهم را دارد که مهربانی ما نباید مطلق و بی در و پیکر باشد به طوریکه دیگران از آن

سوء استفاده کنند و باید توجه داشت که خالق هستی جائی هم برای شدت و غضب قرار داده است و اگر قوه غضب چیز ناپسندی بود، خدای متعال آن را نمی آفرید.

-          فراگیری :

طبق فرهنگ فرآنی لازم است محبت و احسان و اکرام اهل مدارا شامل حال همه ی جامعه بشود، البته با ترتیب و عنایت ویژه به هر کدام،

به این معنی که احسان و رفق به عده ای ما را نباید از عده ی دیگر غافل کند ؛

« خدای یکتا را بپرستید و هیچ چیز را برای او شریک قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید و به خویشاوندان و یتیم ها و مسکینان و همسایگان خویشاوند و همسایگان بیگانه و دوستان موافق و رهگذران و بندگان زیردست در حق همه نیکی کنید که خدا، مردم خود پسند و متکبر را دو.ست ندارد. »  نساء / 36

بنابراین همانگونه که  رحمت پروردگار فراگیر است و رسول رحمت برای عالمیان است، شایسته است که یک مومن و پیرو آنان هم چتر رحمت خود را برای همه بگستراند.... .

یاداداشت علی عباسی ( جنود عقل و جهل ) – رایحه مهر

پینوشت ؛

اگر بد کرده باشی، خداوند تو را از توبه منع نمیکند و فوری به کیفر نمیرساند و اگر برگردی، سرزنشت نمیکند و آنجا هم که شایسته رسوا شدنی، رسوایت نمیکند و در پذیرش توبه ات، سختگیری نمیکند و از رحمت، نا امیدت نمیسازد، در توبه و عذرخواهی را به روی تو باز گذاشته است !

علی بن ابی طالب |ع| - نهج البلاغه-نامه 31

هویـــت !  <<< مطلب قبلی   ::   مطلب بعدی >>>   در پی صعود